ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ, ΠΑΡΑΔΟΣΗ, ΔΙΕΘΝΙΣΜΟΣ, ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ, ΕΘΝΙ(ΚΙ)ΣΜΟΣ, ΠΡΟΟΔΟΣ VS ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ

Read Time:3 Minute, 19 Second

📘 Διδακτικό Σενάριο

Θέμα: Πολιτισμός, Παράδοση και Ταυτότητα στον Σύγχρονο Κόσμο

Μάθημα: Νεοελληνική Γλώσσα – Έκφραση/Έκθεση (Λύκειο)
Τάξη: Β’ ή Γ’ Λυκείου
Διάρκεια: 4 διδακτικές ώρες
Στόχευση: Κατανόηση εννοιών + συγγραφή δοκιμίου ή άρθρου με μίμηση προτύπου

🎯 Διδακτικός Σκοπός (σε παιδαγωγικό ύφος)

Σκοπός του παρόντος διδακτικού σεναρίου είναι να καλλιεργήσει στους μαθητές την ικανότητα να προσεγγίζουν με κριτικό και σφαιρικό τρόπο θεμελιώδεις έννοιες που σχετίζονται με την πολιτισμική ταυτότητα και τη θέση του ατόμου και της κοινότητας στον σύγχρονο παγκοσμιοποιημένο κόσμο. Μέσα από τη διερεύνηση των εννοιών πολιτισμός, παράδοση, ταυτότητα, παγκοσμιοποίηση, διεθνισμός, εθνισμός και εθνικισμός, οι μαθητές ενθαρρύνονται να αναπτύξουν ιστορική και κοινωνική επίγνωση, καθώς και να προβληματιστούν για τις αξίες που διαμορφώνουν τις πολιτισμικές τους ρίζες και επιλογές. Παράλληλα, το σενάριο στοχεύει στη συστηματική καλλιέργεια της παραγωγής λόγου μέσω της μελέτης και της μίμησης πρότυπων κειμένων. Οι μαθητές αναλύουν τη δομή, το ύφος και το λεξιλόγιο ακαδημαϊκών ή δημοσιογραφικών άρθρων, ώστε να εξοικειωθούν με τεκμηριωμένες μορφές γραφής και να παράγουν δικά τους κείμενα με επιχειρηματολογική συνοχή και ύφος κατάλληλο προς το επικοινωνιακό πλαίσιο. Ο συνδυασμός εννοιολογικής προσέγγισης και παραγωγής γραπτού λόγου ενισχύει τη γλωσσική και κοινωνική επάρκεια των μαθητών και προάγει την κριτική σκέψη, τη διαπολιτισμική ευαισθησία και τη συνειδητή συμμετοχή τους σε έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο.

🎯 Διδακτικοί Στόχοι

Α. Γνωστικοί – Εννοιολογικοί

Οι μαθητές θα μπορούν να:

Ορίσουν και διακρίνουν έννοιες όπως: πολιτισμός, παράδοση, παγκοσμιοποίηση, διεθνισμός, εθνισμός, εθνικισμός.
Αναλύουν τις θετικές και αρνητικές όψεις των φαινομένων αυτών.
Ερμηνεύουν τη σχέση τους με τη συλλογική και πολιτισμική ταυτότητα.

Β. Συγγραφικοί – Εκφραστικοί

Οι μαθητές θα:

Παρατηρήσουν και αναλύσουν το ύφος, τη δομή και τη γλώσσα των υποδειγματικών δοκιμίων και άρθρων.
Εξασκηθούν στη μίμηση ύφους ακαδημαϊκού και δημοσιογραφικού λόγου.
Παράγουν δικά τους άρθρα ή δοκίμια, με βάση πρότυπο γραφής.

🧩 Δομή Μαθησιακής Πορείας

🕐 1η Ώρα – Κατανόηση εννοιών: Πολιτισμός και Παράδοση

Διαβάζεται το δοκίμιο: «Ο Πολιτισμός ως Καθρέφτης της Ανθρώπινης Υπόστασης».
Ανάλυση δομής και ύφους: αφηρημένο λεξιλόγιο, αναφορικό ύφος, πυραμιδική ανάπτυξη, επιμέρους ενότητες (ορισμός – σημασία – προκλήσεις – προτάσεις – επίλογος).
Ομαδική εργασία: Συμπλήρωση πίνακα με τα χαρακτηριστικά του πολιτισμού και της παράδοσης.
Μικρή άσκηση μίμησης: Οι μαθητές επανασυντάσσουν την πρώτη παράγραφο αλλά με θέμα την παράδοση.

🕑 2η Ώρα – Μίμηση Δοκιμίου: Η Παράδοση ως Καθρέφτης της Συλλογικής Μνήμης

Παρουσιάζεται το υποδειγματικό δοκίμιο για την παράδοση.
Σύγκριση ύφους με το προηγούμενο: Εντοπισμός κοινών εκφράσεων – μεταφορών – ρητορικών δομών.
Δραστηριότητα συγγραφής: Οι μαθητές, ατομικά ή σε ζεύγη, γράφουν παράγραφο με θέμα «Η Παράδοση στη σύγχρονη εποχή», μιμούμενοι το ύφος του δοκιμίου.

🕒 3η Ώρα – Παγκοσμιοποίηση και Διεθνισμός: Κατανόηση και Υφολογική Ανάλυση

Ανάγνωση άρθρων για την παγκοσμιοποίηση και τον διεθνισμό (έντυπος και ηλεκτρονικός τύπος).
Σύγκριση ύφους άρθρου έντυπου τύπου – ηλεκτρονικού τύπου:
- Έντυπος: λόγιο ύφος, λιγότερα εκφραστικά μέσα, δομημένος λόγος.
- Ηλεκτρονικός: πιο ζωντανός, συναισθηματικός τόνος, εντονότερη εναρκτήρια παράγραφος.
Ομαδική εργασία: Τίτλος – θεματική πρόταση – τρόποι πειθούς – σύνδεση παραγράφων.
Λεξιλόγιο: παγκοσμιοποίηση, φολκλοροποίηση, πολιτισμική ιδιαιτερότητα, διεθνής διάλογος κ.ά.

🕓 4η Ώρα – Παραγωγή Λόγου με Μίμηση Ύφους

Οι μαθητές επιλέγουν μία από τις παρακάτω συγγραφικές δραστηριότητες:

✅ Δοκίμιο
Θέμα: Ο Εθνισμός ως Αντίβαρο στον Εθνικισμό
→ Δομή: ορισμός – ιστορική διάσταση – σημασία – διακρίσεις – σύγχρονες προκλήσεις – επίλογος
→ Ύφος: σοβαρό, επιστημονικό, αναφορικό

✅ Άρθρο για έντυπη εφημερίδα
Θέμα: Παγκοσμιοποίηση και Παράδοση – Δύο Κόσμοι σε Σύγκρουση ή Συνεργασία;
→ Ύφος: τεκμηριωμένο, δομημένο, με επιμελημένο λεξιλόγιο

✅ Άρθρο για ηλεκτρονικό τύπο / blog
Θέμα: Διεθνισμός: Στάση Ζωής στον 21ο Αιώνα
→ Ύφος: πιο βιωματικό, επικοινωνιακό, χωρίς να χάνει την τεκμηρίωση

5. Υλικά:

Τα δοθέντα κείμενα
Πίνακας ή διαδραστικός πίνακας για προβολή διαφανειών
Φύλλα εργασίας
Βίντεο/εικόνες από social media (προαιρετικά)
Φύλλο αξιολόγησης

🧠 Προτεινόμενα Φύλλα Εργασίας

Φύλλο εννοιών (π.χ. παράδοση ≠ φολκλορισμός / διεθνισμός ≠ πολιτισμική εξομοίωση)
Φύλλο ύφους με επισημάνσεις εκφράσεων, μεταφορών, τρόπων πειθούς
Σχεδιάγραμμα παραγωγής για κάθε είδος (δοκίμιο / άρθρο)
Αξιολογικό φύλλο (κριτήρια: σαφήνεια, δομή, ύφος, τεκμηρίωση, πρωτοτυπία)

✅ Αξιολόγηση

Διαμορφωτική: μέσω ομαδικών ασκήσεων, εννοιών, συζήτησης
Τελική: αξιολόγηση συγγραφικής παραγωγής βάσει ρητών κριτηρίων
Αυτοαξιολόγηση: ερωτήσεις τύπου «Τι έμαθα για το ύφος και τη δομή του άρθρου/δοκιμίου;»

💡 Επέκταση

Διαθεματική προσέγγιση με Ιστορία, Κοινωνιολογία, Παιδεία του Πολίτη
Ψηφιακή παρουσίαση των άρθρων (π.χ. blog τάξης ή σχολικού περιοδικού)
Δημιουργία video άρθρου με αφήγηση του άρθρου από τους μαθητές

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΕΘΝΙ-ΚΙ-ΣΜΟΣ ΔΙΕΘΝΙΣΜΟΣ Download

About Post Author

evi

Ονομάζομαι Εύη Πεπέ και είμαι εκπαιδευτικός-φιλόλογος-συγγραφέας. Είμαι πτυχιούχος της «Κλασικής Φιλολογίας» του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) με μεταπτυχιακές σπουδές στις «Επιστήμες της Αγωγής» του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (ΕΑΠ). Επίσης, διαθέτω σεμιναριακή επιμόρφωση στην «Ειδική Αγωγή» του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (ΕΑΠ) και στην Εκπαίδευση Ενηλίκων του Ινστιτούτου Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης. Εργάζομαι στον χώρο της ιδιωτικής εκπαίδευσης (σχολεία & φροντιστήρια) και συνεργάζομαι με τους εκδοτικούς οίκους 24γράμματα (https://24grammata.com/) και Upbility (https://upbility.gr/), ενώ δείγμα της δουλειάς μου έχει αναρτηθεί στους ιστοτόπους: study4exams.gr, lexigram.gr και https://users.sch.gr/ipap/index.htm

pepeevi@hotmail.com

https://ekpaid-evi.gr